Het runnen van een apotheek vraagt veel van u. De waan van de dag maakt het voor u wellicht lastig om na te denken over ontwikkelingen in de gezondheidsbranche en over de toekomst van apotheken. Toch is het belangrijk om tijdig in te spelen op de trends voor apotheken. In ons digitale tijdperk gaan ontwikkelingen snel en wie niet meebeweegt is al snel een dinosaurus.
Welke ontwikkelingen spelen een rol voor apotheken?
Onze samenleving is volop bezig met een digitale transformatie. Deze transformatie betekent een nieuwe manier van werken en communiceren. Ook in onze gezondheidszorg is de digitalisering een belangrijk thema.
Verdere digitalisering noodzakelijk door oplopende zorgkosten
Deels wordt de digitalisering in de zorg gedreven vanuit een financieel oogpunt. Door de vergrijzing is er sprake van snel stijgende zorgkosten. Het aandeel van 65-plussers stijgt de komende jaren en vanaf 2025 neemt ook de groep 80-plussers sterk toe. In 2040 is naar verwachting 26 procent van de bevolking 65 jaar of ouder en zijn er meer dan 1,5 miljoen 80-plussers. Ondertussen voeren de ontwikkelingen van geavanceerdere apparatuur en nieuwe kostbare medicijnen de zorgkosten eveneens op. Digitalisering van processen, informatie en communicatie met cliënten en zorgcollega’s is noodzakelijk in de gehele zorgsector om de stijgende kosten op te vangen.
Cliënt steeds meer behoefte aan digitale zorginformatie
Naast het opvangen van kosten stijgt digitalisering in de zorg ook door de toenemende vraag vanuit de patiënt zelf. Beschikbaarheid van informatie en mogelijkheden voor zelfzorg groeien gestaag. Voor met name jongere cliënten is het vanzelfsprekend om gebruik te maken van technologie. Zij ervaren minder drempels om bijvoorbeeld medicatie te bestellen via websites als bol.com en hebben steeds meer behoefte aan onlinediensten.
Misschien klinkt dit als een bedreiging voor uw vak, maar dat hoeft niet zo te zijn. De rol van de apotheek zal veranderen, dat staat vast. Maar er ligt een kans om juist te zorgen voor een meerwaarde op het gebied van persoonlijke advisering en coaching van cliënten.
De veranderende rol van de apotheker
KNMP-leden stellen in de Toekomstvisie Farmaceutische Patiëntenzorg 2020 dat er een uitdaging ligt in de vraag vanuit de maatschappij naar betaalbare en kwalitatief hoogstaande gezondheidszorg. Zij zien voor de apotheker een veranderende rol in mensgerichte zorg en geneesmiddelenzorg.
Mensgerichte zorg met coaching en advies op maat
De mensgerichte zorg betekent een persoonlijke behandelrelatie met iedere cliënt met als doel het coachen van de cliënt en het samen maken van beslissingen. Apothekers zijn daarbij onderdeel van een zorgverlenend netwerk. Ze gaan meer adviseren, de bereikbaarheid en informatievoorziening wordt uitgebreid en er komt meer aandacht voor zelfzorg, preventie en lifestyle. Vanuit ons netwerk ontvingen wij al eerder berichten van apothekers die hun rol als zorgverlener meer erkend wilden hebben.
Geneesmiddelenzorg wordt complexer en apothekers specialiseren zich
KNMP voorziet dat medicijnen complexer worden: van kleine moleculen, naar biologicals, gentherapie en geneesmiddel-implantaten. Medicatie wordt ook steeds meer afgestemd op het individu. Naar verwachting zullen apothekers zich in toenemende mate specialiseren in verschillende vakgebieden zoals oncologie en samenwerkingen aangaan met collega-apothekers.
Voorbeelden van de apotheek van de toekomst
Afgelopen jaren openden er verschillende apotheken onder het motto ‘de apotheek van de toekomst’. Eind 2015 gebeurde dat in het Vlaamse Westmalle bij apotheek De Zwaantjes.. Bij deze apotheek ligt de nadruk op het geven van meer advies over medicijnen, maar ook op het gebied van bijvoorbeeld verzorgingsproducten en glutenvrije voeding. Er is een aparte ruimte waar de patiënt vertrouwelijk met de apotheker kan spreken. Medewerkers maken gebruik van een interactief scherm.
Bij het aantikken van het medicijn haalt een robot het product uit de voorraad en kluisjes bieden de gelegenheid voor het ophalen van medicijnen na openingstijd.
In 2018 transformeerden drie apotheken van SGE in Eindhoven naar Medipunten. Patiënten kunnen daar eerder aangevraagde medicatie ophalen en met een apothekersassistent of apotheker in gesprek gaan over hun medicatiegebruik. Deze Medipunten verschillen van traditionele apotheken door een scheiding van het logistieke proces en de zorg. Logistieke handelingen zijn gecentraliseerd in een XL apotheek op een andere locatie. Frank Tijssen, manager apotheken bij SGE, vertelt tijdens de aanloop in november 2017 aan FarmaMagazine: “Er zijn ongeveer 1900 apotheken in Nederland en we weten dat er op termijn zo’n 500 dicht moeten gaan. Ik voorzie dat er andere partijen komen die de logistiek veel beter kunnen inrichten dan wij. We moeten doen waar we sterk in zijn en wat we ook in de toekomst willen blijven doen. En dat is het leveren van farmaceutische zorg. Zorgverzekeraars sturen daar ook op door de tarieven voor zorg te verhogen en die voor de logistieke afhandeling te verminderen.”
Nieuw apotheekconcept
In september 2018 opende Multipharma een nieuw apotheekconcept in de Brusselse gemeente Anderlecht. Binnen dit concept ligt de focus op het adviseren van de cliënt waarbij ze technologie gebruiken om de relatie tussen apotheker en cliënt te verbeteren. Zo zijn er digitale kasten, een automatisch transportsysteem, een robot voor beheer en opslag van medicijnen en kluisjes voor het ophalen van bestellingen. Voor vertrouwelijke zaken is er een privéruimte.
Hoe zal het verder gaan?
Een aantal onderdelen van deze apotheken van de toekomst herkent u zeker en wellicht zijn ze al aan de orde in uw apotheek. Door de digitalisering van de samenleving, het gebruik van robots en de enorme financiële druk op de zorg, neemt het aantal technologische toepassingen in hoog tempo toe. De selectie en implementatie vormen daarbij een uitdaging. Ook op het gebied van samenwerking met huisartsen, ziekenhuizen en andere zorgpartners zullen technologische ontwikkelingen een belangrijke rol gaan spelen in bijvoorbeeld het delen van data.
Bent u er op tijd klaar voor?
Om groei en continuatie van uw apotheek in de toekomst te garanderen wilt u niet achteraan lopen. Maar het valt niet mee om alle ontwikkelingen te volgen en daarin uw keuzes te maken. U vraagt zich ongetwijfeld af welke financiële gevolgen de technologische ontwikkelingen voor uw apotheek hebben. Schakel in een vroeg stadium een goede financiële kennispartner uit de zorg in. Zij kunnen u meer inzicht geven in de financiële gevolgen voor uw apotheek en adviseren over het toekomstbestendig maken van uw onderneming.
