Alexandré Finance in gesprek met apotheker Martin Gouw van Alphega Apotheek Borgele in Deventer.
Er is voor een apotheker geen mogelijkheid tot het rekenen van een consulttarief, maar wel tijd voor uitgebreid advies en een signaleringsfunctie bij onder andere therapieontrouw. En dus rijst de vraag: waarom ontvangt een apotheker geen vergoeding voor zijn rol van zorgverlener en andere zorgaanbieders wel?
Zorgverleners werken vaak met spreekuren. Een moment waarop patiënten de mogelijkheid hebben om gehoord te worden door een zorgverlener over een gezondheidsklacht. Apothekers draaien geen consult, maar ontvangen hun patiënten aan de balie en geven desgewenst advies bij klachten en vragen. Ze signaleren vanuit hun apothekerssysteem mogelijk gevaarlijke situaties als het gaat om therapieontrouw en adviseren over bijwerkingen of combinatiegebruik van (veel) verschillende medicijnen.
"Erken dat de apotheker een specialist is op zijn gebied, die hiervoor beloond mag worden.”
Logistieke dienstverlener of zorgverlener?
Volgens het huidige consult- en vergoedingsklimaat ontvangt de apotheker geen vergoeding voor deze adviezen. Is de apotheker, met een jarenlange studie en een vracht aan kennis ten opzichte van andere zorgaanbieders, enkel een logistieke dienstverlener geworden die voorgeschreven medicatie slechts over de toonbank hoeft te schuiven?
In gesprek met Martin Gouw van Alphega apotheek in Deventer
Alexandré Finance ging in gesprek met Martin Gouw, sinds 2007 apotheker en eigenaar van Alphega Apotheek Borgele in Deventer. Hij is een apotheker die zich verantwoordelijk voelt voor het welzijn van zijn patiënten en die zich als zorgverlener altijd dienstbaar op wil stellen als het gaat om medicatiebewaking. Maar ook één die vindt dat apothekers door zorgverzekeraars erkend mogen worden als zorgverleners, met een passende vergoeding voor het advies dat ze geven.
Alexandré Finance voorziet de zorgbranche, waaronder apotheken, sinds ruim 15 jaar van financieel administratief, fiscaal-, maar bijvoorbeeld ook pensioenadvies. Evert Geurtsen, directeur van Alexandré Finance vertelt: “Wij zien vanaf de zijlijn dat de werkbelasting bij apothekers zeer hoog is, omdat er door zorgverzekeraars geen rekening gehouden wordt met het werkkapitaal dat nodig is om een apotheek draaiende te houden. Ondanks die hoge werkdruk blijven onze klanten enorm betrokken bij hun patiënten en de zorg voor hen.”
Advies en zorg voor de patiënt
Martin Gouw: “Als apotheker heb ik in eerste instantie een dienstverlenende rol richting een patiënt. Ik zie mijzelf echter ook als zorgverlener met een maatschappelijke functie, om zo goed mogelijk mijn patiënten te voorzien van advies en informatie. Zo hoop ik met al mijn levenservaring en kennis van nut te zijn. Zo kan ik bijvoorbeeld iemand aan de balie krijgen die zegt: “Ik voel me niet goed bij het gebruik van mijn antidepressivum en daarom wil ik afbouwen, maar ik weet niet hoe”. Dan probeer ik uit te zoeken of het middel te halveren is, of dat een kwartinname zelfs al voldoet. Samen zoeken we uit wat mogelijk is. Of als je van een patiënt met antidepressiva hoort dat hij overdag zo vermoeid is, dan probeer je uit te zoeken hoe de situatie verbeterd kan worden. Bij navraag blijkt de patiënt te denken dat ochtendinname noodzakelijk is, terwijl dit net zo goed ’s avonds zou kunnen. Zo is de patiënt overdag minder slaperig en slaapt hij ’s nachts juist beter door het avondgebruik.”
“Ook als iemand last heeft van bijwerkingen van vermoedelijk één bepaald medicijn, maar wel meerdere medicijnen gebruikt, dan probeer je uit te zoeken waar het vandaan komt. Zeer regelmatig komt dan trouwens uit de bus dat de leefomstandigheden van de patiënt een grote rol spelen bij de klachten.”
“Het liefst help ik een patiënt met vragen ter plekke aan de balie. Liever niet achteraf bellen, maar direct signaleren wat er precies speelt en hoe ik kan helpen.”
“Soms merken we bij huisbezoeken dat patiënten hun medicatie minder efficiënt gebruiken. Ze gebruiken deze dan op verschillende momenten gedurende de dag. Ergens is dan het idee ontstaan dat ze deze niet tegelijk in mogen nemen. Wat we dan soms aantreffen zijn meerdere zakjes op verschillende plekken in huis. De verwarring over inname die hierdoor ontstaat kan de kans op therapieontrouw vergroten.”
Credo van zorgverzekeraars: eerst het nut van het advies bewijzen
“Verzekeraars geven aan dat adviezen bij het afleveringstarief horen. Vaak gebruikt een patiënt echter meerdere middelen, dus is dit advies niet meer aan één middel gerelateerd. Ook houden zorgverzekeraars vast aan het credo dat zolang het nut van het advies niet bewezen is, er geen adviesvergoeding komt voor apothekers. Wat nuttig is, wordt klaarblijkelijk door diverse partijen anders geïnterpreteerd. Neem bijvoorbeeld de Multi Medicatie Check, een plan voor medicijngebruik voor ouderen boven de 70 jaar. Binnen onze apotheek is geschoold personeel minimaal één uur en een kwartier bezig met een individueel plan. Eno/Salland vergoedt dit plan redelijk, terwijl andere verzekeraars weer heel summier of zelfs helemaal geen vergoeding uitkeren.”
Martin verduidelijkt: “Laten we wel wezen, ik wil geen vergoeding voor mijn persoonlijke aandacht aan een patiënt. Als ik een patiënt vraag hoe het met hem/haar gaat en de patiënt noemt daarbij zijn sociale isolement (wat voor veel mensen een kwaalverhogende situatie creëert), wil ik daar geen vergoeding voor. Dan verwijs ik de patiënt door naar het sociale wijkteam of een inloopmoment in het wijkcentrum.”
Per zorgverlener wordt vergoeding anders bepaald
“Voor huisartsen is aantoonbaar nut van hun consult niet noodzakelijk om een vergoeding te ontvangen. Er zijn geen zorgverzekeraars die als scheidsrechter optreden en een oordeel vellen over het nut van het patiëntbezoek. En als een cardioloog een internist consulteert, declareert de laatste zijn advies ook. Echter, als een huisarts een apotheker consulteert, ontvangt de apotheker hier geen vergoeding voor. En als een patiënt een apotheker raadpleegt, is er ook geen vergoeding. Waarom ligt deze zaak anders voor de verschillende zorgverleners?”
“Misschien moet er vanuit de zorgverzekeraars een omslagpunt komen wat betreft hun manier van denken. Maar of dat gebeurt is de vraag, nu sommige verzekeraars al toe willen naar een verhoging van de afleveringstermijn.”
De nadelen van lange termijn afleveringen
Volgens Martin Gouw kan je niet zomaar zeggen “we houden de kwaliteit van zorg in stand”, als er maar eens per jaar medicatie kan worden afgeleverd. “Het zicht op therapieontrouw verdwijnt. Je hebt als apotheker ook een signalerende verantwoordelijkheid en functie.”
“Je kunt ook niet vooraf inschatten wie er wel of niet therapieontrouw is, wanneer je een patiënt maar eens per jaar ziet bij aflevering. Er is minder contact en je kan minder goed signaleren hoe het met iemand gaat.”
Gevolgen therapieontrouw bij jonge astmapatiënten
Martin Gouw legt de nadelen van lange termijn afleveringen uit aan de hand van een voorbeeld van jongeren met astma: “Jonge mensen zijn doorgaans minder therapietrouw. Bij ademnood gebruiken zij vaak ‘Ventolin’ om snel meer lucht te krijgen. Als onderhoudsmedicijn is dan vaak een corticosteroid voorgeschreven. Het komt voor dat dit onderhoud verwaarloosd wordt en dat bij benauwdheid naar Ventolin gegrepen wordt. Het lichaam vraagt vervolgens steeds vaker naar dit medicijn, waardoor de patiënt er te veel van binnen krijgt met mogelijk hartkloppingen tot gevolg."
"Op basis van de gegevens in ons systeem, kunnen we nu nog zien dat een patiënt het onderhoudsmiddel niet regelmatig ophaalt en/of de Ventolin te vaak gebruikt. Bij lange termijn leveringen is hier geen zicht meer op. Als de patiënt met de bijwerkingen (bijvoorbeeld hartkloppingen) bij de dokter komt, had de apotheker al eerder kunnen signaleren dat het onderhoudsmiddel te weinig gebruikt werd. Uiteindelijk levert dit op latere leeftijd een slechtere kwaliteit van leven op met juist meer kosten voor de zorgverzekeraars.”
“In het kader daarvan hoop ik mijn werk als apotheker nog lang voort te kunnen zetten en patiënten van goed advies te voorzien zodat de zorgkosten niet onnodig stijgen.”
Visie op toekomstige rol van de apotheker
“Hopelijk blijft de zorgfunctie van apothekers groeien. Je ziet hier in Deventer gelukkig een redelijk klimaat voor de apothekers. De regionale zorgverzekeraar Eno/Salland bevordert de samenwerking tussen apotheek en arts. Dat zie je ook aan het regionale project ‘Medicatieveiligheid’, ter bevordering van periodiek overleg tussen apothekers en huisartsen ten behoeve van een betere behandeling. Deze verzekeraar geeft een vergoeding voor zowel arts als apotheker en erkent hiermee het belang van die samenwerking in de zorg.”
In ons gesprek met Martin Gouw komt in alles naar voren hoe belangrijk deze apotheker zijn rol als zorgverlener ziet, maar ook hoezeer hij streeft naar eerlijke verdiensten voor zijn vak. “Erken dat de apotheker een specialist is op zijn gebied, die hiervoor beloond mag worden.”
Lees ook eens onze interview met apotheker Jouke de Jong van Apotheek De Wiken in Drachten over digitalisering in de apotheek.