De coronacrisis heeft de afgelopen maanden veel teweeg gebracht. Waar organisaties zich eerst stapvoets bewogen richting werken op afstand, werd dit in één klap een zaak van alledag. Ook huisartsenpraktijken moesten aan een snelle digitaliseringsslag geloven. We zagen huisartsen overschakelen naar digitale consulten via telefoon, videobellen of chat. Maar als het gaat om digitalisering ligt er nog een wereld aan potentie voor huisartsen open. We bespreken in dit artikel een aantal mogelijkheden en de voor- en nadelen van digitale zorg.
Coronacrisis zorgt voor versnelling digitalisering huisartsendiensten
Voordat de coronacrisis startte, werden er al steeds meer consulten digitaal uitgevoerd. We zagen dat vooral jonge huisartsen digitale middelen omarmden en implementeerden in hun praktijk. Toen COVID-19 in Nederland om zich heen sloeg, was het geen kwestie meer van ‘willen’ digitaliseren, maar werd het noodzaak. Voor de veiligheid van medewerkers en patiënten werden door veel praktijken - indien mogelijk - consulten verplaatst naar een digitale vorm. Dat kon in de vorm zijn van beeldbellen, maar ook een telefonisch consult behoort tot de mogelijkheden. Daarnaast zien we chatsessies steeds meer op de voorgrond treden. Deze digitale consulten zorgden voor minder druk op de zorgverleners in een tijd waarin dat hard nodig was. Soms met wat weerstand en enige druk, werden digitale consulten in een paar weken tijd een zaak van alledag.
Digitalisering: meer dan videobellen
Het aanbieden van digitale consulten heeft dankzij de groeispurt in deze periode veel aandacht gekregen. Dat kon ook niet anders; noodzaak liet er veel huisartsen en patiënten mee kennismaken. Wel komen hierdoor andere mogelijkheden in een schaduw te staan, terwijl deze in opkomst zijn en minstens zo relevant. Denk aan de mogelijkheid om digitaal een terugbel afspraak in te plannen of het aanvragen van herhaalrecepten via een beveiligde portal, en vooral de tijdsbesparing die daarmee samengaat. Daarnaast kan digitaal inzicht in patiëntgegevens en uitwisseling daarvan tussen verschillende zorgaanbieders anderhalvelijnszorg makkelijker maken.
Bovenstaand schema; percentage artsen dat online contact/diensten aan patiënten aanbiedt; 2013 - 2019
Zorgvraag sneller en gerichter behandelen
Een andere vraag waarvoor digitalisering ook de oplossing kan zijn, is hoe huisartsen de zorgvraag gerichter kunnen beantwoorden en/of behandelen. Waar het stellen van de diagnose in de praktijk een aanzienlijke hoeveelheid tijd kost, kan dat met digitale middelen veel sneller en gerichter worden gerealiseerd. Door met behulp van een beveiligde app of andere tool een triage bij de patiënt af te nemen, kan de zorgvraag worden gefilterd. Op basis van deze filter kan worden bepaald of er specialistische zorg nodig is of niet. Hiermee hoeven fysieke afspraken natuurlijk niet helemaal van de baan te worden geschoven, maar het kan een goede aanvulling zijn op het dienstenpakket van de huisarts.
Bron: https://www.nictiz.nl/wp-content/uploads/eHealth19_Rapport.pdf
Voordelen, nadelen en voorwaarden voor digitale zorg
Digitalisering kan een huisartsenpraktijk een flinke tijdsbesparing opleveren. Tijd die vervolgens kan worden ingezet voor aandacht aan patiënten. Ook kan het de druk op zorgverleners aanzienlijk verminderen. Maar digitalisering kent ook nadelen. De grootste belemmering voor zorggebruikers is dat zij zaken als beeldbellen en digitaal een afspraak inplannen als minder persoonlijk kunnen ervaren. Dat geldt ook voor huisartsen. Zoals één van deze huisartsen mooi over een telefonisch consult zegt: “Mijn pluis-niet-pluis gevoel werkt bij een telefonisch consult niet zo goed”.
Anderzijds lijkt de drempel om contact met de zorgverlener op te nemen, lager door de opkomst van digitale middelen. Dat was al het geval in 2017, toen de eHealth monitor van dat jaar gepubliceerd werd. Daarin geeft 48% van de responderende zorggebruikers aan makkelijker een vraag te stellen dankzij het e-consult, tegenover 24% die dat niet persé vindt. 28% weet het niet.
Uit deze voor- en nadelen blijkt dat het succes van digitale zorg afhankelijk is van de balans. Een goed evenwicht tussen persoonlijke aandacht en efficiëntie is belangrijk. Daarnaast komen er bij digitalisering praktische dingen kijken, zoals goed werkende techniek. Het is daarom belangrijk om een (software)partner te kiezen die aansluit bij de wensen van de praktijk. De digitale middelen moeten naadloos worden geïntegreerd in de werkprocessen. Dat kan zorgen voor weerstand uit de organisatie en vergt voorbereiding.
De digitale ijsberg ontdekken
De coronacrisis heeft huisartsen gedwongen om zorg anders aan te pakken. Beeldbellen is daar slechts één voorbeeld van en andere digitaliseringsmogelijkheden zijn onderzoek en implementatie waard. Er ligt nog een wereld open: online inzage en digitale intakes zijn slechts het topje van de digitale ijsberg. Die ijsberg gaan we de komende jaren ontdekken, met een mooie balans tussen persoonlijke aandacht en inzet van digitale middelen.
Wilt u meer lezen over ontwikkelingen in de zorgbranche? Meld u aan voor ons zorgnieuws!
