Deel drie van de blogserie over de nieuwe pensioenwet biedt een vooruitzicht op de nieuwe pensioengelden. Lees hier alles wat u moet weten over de pensioenpremies.
Pensioengrondslag
Zoals we in de tweede blog hebben gelezen, komt er een leeftijdsonafhankelijke premie (oftewel: vlakke premie). De hoogte van de premie is niet afhankelijk van de leeftijd van een werknemer, omdat iedereen een vast percentage aan premie gaat betalen over de pensioengrondslag. Dit is het deel van je salaris waarover je pensioen opbouwt. Een werknemer bouwt namelijk niet over al het salaris pensioen op, wegens de AOW-franchise. De franchise verwijst naar het bedrag van het bruto salaris waarover geen pensioen wordt opgebouwd. Dit komt omdat een deel van het salaris dat onder de franchise valt, al gedekt is door de AOW-uitkering. Kortgezegd: de franchise voorkomt dus dat er pensioen wordt opgebouwd over het deel van het inkomen waarvoor men later al AOW ontvangt. Hoe hoog de AOW-franchise is, kunt u vinden in het pensioenreglement.
Formule: bruto salaris - de AOW-franchise = pensioengrondslag
Vlakke premie
Voor werkgevers die aangesloten zijn bij een bedrijfstakpensioenfonds gaat er minder veranderen, omdat zij al een vlakke premie betalen. Hier hanteren ze namelijk de doorsneesystematiek (zie blog 2). Bij deze systematiek betalen werknemers al hetzelfde percentage aan premie, ongeacht hun leeftijd.
Let op: Hoewel de doorsneesystematiek ervoor zorgt dat werknemers allemaal hetzelfde percentage aan premie betalen, veranderen er op de achtergrond wel degelijk dingen als deze systematiek wordt afgeschaft. Voor werknemers van bedrijven die de doorsneesystematiek hanteren, blijft het premiepercentage gelijk (de voorkant). Maar: de manier waarop pensioen wordt opgebouwd verandert wel. Bij de doorsneesystematiek was de pensioenopbouw gelijk voor iedereen: elke ingelegde euro leverde dezelfde pensioenopbouw op, ongeacht de leeftijd van de werknemer. Dit betekende dat zowel oudere als jongere werknemers hetzelfde pensioen opbouwden. In het nieuwe pensioenstelsel wordt de pensioenopbouw echter degressief. Dit houdt in dat jongeren tot ongeveer 45 jaar meer pensioen opbouwen dan ouderen, ook al betalen ze hetzelfde premiepercentage.
Voor organisaties die geen doorsneesystematiek hanteren gaat er veel meer veranderen. Er is dan vaak sprake van een progressieve premie. Dit betekent dat de premie stijgt naarmate je ouder wordt. Organisaties gebruiken vaak een leeftijdsafhankelijke premiestaffel. Dit betekent dat de premie die je betaalt, afhangt van je leeftijd: hoe ouder je bent, hoe hoger de premie. Dit is dus het tegenovergestelde van de vlakke premie, waar jongere werknemers meer betalen en oudere werknemers minder.
Eerbiedige werking
De wetgever heeft een overgangsregeling gecreëerd, de zogeheten ‘eerbiedigende werking’. Deze overgangsregeling houdt in dat de progressieve premie (stijgende premie naarmate men ouder wordt) mag worden voortgezet. Enkel voor nieuwe werknemers gaat de vlakke premie dan gelden. Nieuwe werknemers zijn de werknemers die na het realiseren van de pensioentransitie door uw organisatie, in dienst treden. Vereist voor deze regeling is wel dat uw organisatie al vóór 1 juli 2023 een pensioenregeling met progressieve premie had.
De eerbiedigende werking is een keuze. U hoeft hier als organisatie niet aan mee te doen. Als u hier niet aan meedoet kan de premiebijdrage van de werknemers wel veranderen. Werknemers dragen namelijk vaak zelf bij aan de pensioenpremie. De werkgever zal deze bijdrage inhouden op het salaris van de werknemer. Of werknemers straks meer of minder moeten gaan bijdragen, hangt af van het soort regeling dat uw organisatie hanteert. We kennen onder andere:
- Procentuele verdeling: hierbij wordt de werknemersbijdrage procentueel verdeeld tussen werkgever en werknemer (bijvoorbeeld 50/50). De invoering van een vlakke premie zal merkbare gevolgen hebben voor de hoogte van de werknemersbijdrage, maar hoe dit zich gaat uitspelen, is afhankelijk van de hoogte van de vlakke premie. Het kan dus voorkomen dat een werknemer meer óf minder gaat bijdragen.
Voorbeeld: Stel dat uw organisatie een progressieve premie hanteert (de huidige premie varieert op basis van de leeftijd van de werknemers), waarbij oudere werknemers een hoger percentage van hun salaris betalen dan jongere werknemers. Wanneer een organisatie overstapt naar een vlakke premie, betalen alle werknemers hetzelfde percentage van hun salaris, ongeacht hun leeftijd. Oudere werknemers kunnen hierdoor soms minder gaan betalen als de vlakke premie lager uitvalt en jongere werknemers juist meer, als het hoger uitvalt dan hun huidige premie.
- Vaste bijdrage: hierbij is de werknemersbijdrage een vast percentage van de pensioengrondslag. Werknemers betalen in zo’n geval altijd hetzelfde bedrag, ongeacht hun leeftijd. Het resterende deel van de premie wordt gedragen door de werkgever en dit kan wel toenemen, naarmate een werknemer ouder wordt. Hier merkt de werknemer aan de bijdrage kant zelf niets van. In zo’n geval zal de vlakke premie geen verschil voor de werknemersbijdrage meebrengen, aangezien de bijdrage al vast stond en gelijk was voor iedereen.
Vaststelling vlakke premie
Het vaststellen van de vlakke premie kunt u in samenspraak met de werknemers doen. Het kan ook zijn dat de sociale partners dit regelen. Vraag dit altijd even na aan uw sociale partner. Een belangrijk uitgangspunt tijdens deze vaststelling is ‘budgetneutraliteit’. Dit betekent dat de totale kosten van de vlakke premie gelijk moeten blijven aan wat ze zouden zijn geweest onder het huidige systeem van progressieve premies. Met andere woorden: de doelstelling is om ervoor te zorgen dat de overgang naar een vlakke premie geen significante impact heeft op de totale pensioenpremie die door de organisatie wordt betaald.
Gelijke behandeling
Het is van belang dat er geen onredelijke verschillen zijn tussen hoe werknemers worden behandeld. Toch zullen de veranderingen omtrent het pensioenstelsel ongelijke behandeling kunnen meebrengen. Dit zien we onder andere terug in:
- De eerbiedigende werking: als een werkgever kiest voor de eerbiedigende werking, zou dit betekenen dat de huidige werknemers niet deelnemen aan de premiewijziging, maar de nieuwe werknemers wel.
- Vlakke premie: alle werknemers zullen hetzelfde bijdragen, wat ervoor zorgt dat een werknemer in de jongere jaren het meeste kan opbouwen (want langer renderen) en het dus voordelig is als er meer wordt gewerkt in op jonge leeftijd. Maar over het algemeen werken vrouwen in deze jaren minder dan mannen en zullen zij dus in sommige gevallen ook minder pensioen opbouwen.
Het is belangrijk dat uw organisatie de beslissingen duidelijk motiveert. Geef altijd aan waarom u vindt dat dit onderscheid gerechtvaardigd en passend is.
Instemmen werknemer
Een pensioenregeling is een arbeidsvoorwaarde. Wijziging van de arbeidsvoorwaarden mag in beginsel alleen met instemming van de werknemer. Wanneer één of meer werknemers niet instemmen met een voorgestelde wijziging, kunt u twee dingen doen: de arbeidsvoorwaarden eenzijdig wijzigen of een beroep doen op de eerbiedigende werking. Dit laatste kan een verstandigere optie zijn, omdat een eenzijdig wijzigingsbeding kritisch wordt beoordeeld door de rechter.
Als u alle werknemers niet individueel om toestemming wil vragen, is het toepassen van een negatieve optie een goede oplossing. Werknemers worden dan geïnformeerd over de voorgestelde wijziging en kunnen binnen een bepaalde termijn bezwaar maken. Als er geen reactie komt, wordt dit gezien als akkoord. Let wel: dat er een bezwaarmogelijkheid is en dat het niet indienen van een bezwaar wordt gezien als instemming, moet duidelijk zijn gecommuniceerd!
Hopelijk heeft u na het lezen van deze blog meer inzicht in de premiegelden en de verschillende regelingen rondom pensioenopbouw. Zorg ervoor dat u altijd transparant communiceert over de veranderingen die gaan plaatsvinden in uw organisatie en ervoor te zorgen dat alle werknemers zich gehoord voelen in dit proces.
Lees ook de blog: Blogserie nieuwe pensioenwet deel 4: Pensioenkeuzes in het nieuwe stelsel
Heeft u nog vragen over de pensioenregeling of over andere HR-zaken? Mail dan gerust naar abia@alex-andre.nl.
